Położenie geograficzne

Miasto Krzepice leży na 18°44' długości geograficznej oraz na 50°58' szerokości geograficznej. Położone jest w północno- zachodniej części województwa śląskiego (do 1998 roku: częstochowskiego). Jednak z dłuższej, jeszcze przedrozbiorowej perspektywy historycznej, Krzepice były najdalej wysuniętym na pn - zach. miastem stołecznej niegdyś Ziemi Krakowskiej. Obecnie znajdują się w powiecie kłobuckim w odległości ok. 34 km. na północny - zachód od Częstochowy, przy drodze krajowej nr. 43 w kierunku Wielunia, oraz dalej - w kierunku Poznania. Od północy miasto i gmina Krzepice graniczą z gminą Lipie, od wschodu z gminą Opatów, od południa zaś graniczą z gminami: Panki i Przystajń oraz od zachodu z gminami: Rudniki i Radłów, położonymi już na terenie województwa opolskiego.

Jak z tego wynika gmina nadal utrzymuje swój „nadgraniczny” ale i peryferyjny charakter, tym razem pomiędzy nowoutworzonymi regionami (województwa: łódzkie, opolskie, śląskie). Takie położenie miasta i gminy, jak i całego powiatu, na obrzeżach województwa, powoduje znaczne trudności w integracji tych obszarów z regionem śląskim.

Na szczęście Krzepice posiadają dobrze wykształconą sieć komunikacyjną, której najważniejszą część stanowią: droga krajowa nr 43 Częstochowa – Wieluń (Poznań) oraz linia kolejowa Katowice – Poznań, co wraz z usytuowaniem Krzepic w pobliżu większych lokalnych ośrodków miejskich (Częstochowa, Kłobuck, Wieluń, Olesno), umożliwia swobodny dostęp do większego zakresu usług niedostępnych na terenie gminy i miasta. Zaznaczyć należy jednak, iż samo miasto Krzepice, dzięki swej infrastrukturze, pełni rolę ośrodka o ponad gminnym charakterze. Nie zmieniło tego stanu rzeczy uruchomienie 7 – kilometrowego odcinka obwodnicy na północ od miasta w październiku 2009 roku. Wystarczy przyjrzeć się codziennym „najazdom” masy samochodów do licznych w Krzepicach placówek handlowych i usługowych.

Podział administracyjny

W zakresie administracyjnym gmina Krzepice funkcjonuje od 1 stycznia 1973 roku, jednak dopiero od roku 1990 stanowi jednostkę samorządu terytorialnego, jako niezależną od innych osób prawnych wspólnotę mieszkańców.

Powierzchnia gminy wynosi obecnie 79 km2, co stanowi ok. 8,9 % ogólnej powierzchni powiatu, w tym, teren miasta Krzepice obejmuje 28 km2, natomiast obszary wiejskie zajmują 51 km2. Na tle powiatu kłobuckiego gmina Krzepice stanowi jedną z mniejszych gmin pod względem obszaru, natomiast na tle całego województwa gmina Krzepice sytuuje się pośrodku tej statystyki. Wśród mieszkańców gminy nieznacznie dominuje ludność wiejska: stanowi ona ok. 52 % ogółu mieszkańców ( tj. ok. 4999 osób), natomiast miasto Krzepice zamieszkuje 4634 osób, czyli ok. 48 % ogółu populacji gminy. Społeczność ta zamieszkuje obręb 13 miejscowości administracyjnie zorganizowanych w 10 jednostek pomocniczych. Miasto Krzepice podzielone zostało na trzy jednostki tego typu w postaci osiedli: Krzepice Stare Miasto, Kuźniczka oraz Kuków. Natomiast na obszarach wiejskich wyodrębniono 7 sołectw: Dankowice, Starokrzepice, Zajączki I, Stanki, Zajączki II, Lutrowskie oraz Podłęże Królewskie. Najliczniej zamieszkiwanym obszarem, pomijając oczywiście miasto, są sołectwa Starokrzepice oraz Zajączki II, liczące znacznie ponad tysiąc mieszkańców, najsłabiej zaludnione jest natomiast sołectwo Stanki.

Ukształtowanie terenu

Gmina Krzepice usytuowana jest w obrębie dwóch mezoregionów fizyczno - geograficznych: Wyżyny Wieluńskiej i Obniżenia Liswarty - Prosny, wchodzących z kolei w skład makroregionu zwanego Wyżyną Woźnicko- Wieluńską. Stanowi ona część płyty jurajskiej, pozbawioną jednak cech krajobrazowych Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej, za to z oryginalnym zakolem, pełnym urokliwych meandrów, płynącej przez tereny gminy rzeki Liswarty (dopływu Warty). Obszar ten znajduje się w rozległym obniżeniu; szerokie dno, położone w części wschodniej na wysokości ok. 250 m n.p.m. schodzi łagodnie w kierunku północno- zachodnim, które w naturalny sposób wykorzystuje środkowy bieg Liswarty.

Obniżenie, na którym rozciąga się obszar gminy Krzepice powstało z mało odpornych skał dolnej i środkowej Jury - iłołupków retyko – liasowych, na które nałożyła się warstwa morfologiczna zwana wysoczyzną polodowcową. Zajmuje ona prawie całą powierzchnię gminy. Stąd też kulminacje obszaru są często wzgórzami morenowymi lub kemami (np. okolice na północ i południe od miejscowości Krzepice), górującymi nad dopływami rzek Liswarty: Pankówki, Piskary i Kukówki. Wysokość bezwzględna obszaru miasta i gminy waha się od 207,2 m n.p.m. w dolinie Liswarty w rejonie byłej tuczarni w Krzepicach do 247,9 m n.p.m. w rejonie Dankowic III.

Takie położenie i ukształtowanie terenu, na obrzeżach województwa śląskiego, jest niewątpliwie atutem ze względu na znaczne oddalenie od zdewastowanych ekologicznie obszarów Górnego Śląska. Istotnym jednak problemem, pomimo swych walorów krajobrazowych i wypoczynkowych, jest także rzeka Liswarta, dzieląca, wraz z głównymi ciągami komunikacyjnymi, gminę i miasto na dwie części, stanowiąc również zagrożenie ze względu na możliwość podtapiania bądź zalewania okolicznych terenów, w tym również obszarów zasiedlonych, jak to miało miejsce podczas powodzi w lipcu w 1997 r. roku oraz w maju 2010 roku (rozległe tereny od podmokłych łąk w otoczeniu Krzepic po obszary Dankowic i rejon Starokrzepic – Podłęża Królewskiego). Obszarami zagrożonymi są również: dolina rzeki Pankówki, Kukówki, Piskary oraz rejon Szarek (północno-zachodnia część gminy). W celu zwiększenia ochrony przed tym zagrożeniem na obszarze miasta i gminy zbudowano dwa zbiorniki retencyjne na rzece Kukówce; jeden w granicach miasta o powierzchni 1,0 ha i pojemności 15 tys.m³, drugi na granicy miasta i Dankowic I o powierzchni 4,8 ha i pojemności 62,0 tys.m³. Zbiornik ten, o nazwie „Łezka", wybudowano w 1999 roku. Ilość urządzeń małej retencji jest jednak zdecydowanie niedostateczna, wymaga rozbudowy, szczególnie w dolinie rzeki Liswarty i jej dopływach (na razie tylko na papierze, i to od lat, projektowane są m.in. duży zbiornik od Zajączek I do Dankowa w gminie Lipie, oraz retencja w rejonie Starokrzepice - Zawodzie).

Ponadto zagospodarowanie terenów w tych dolinach powinno iść w kierunku ich zalesiania oraz niedopuszczania do dalszej zabudowy przy jednoczesnej solidniejszej przebudowie wielu wałów przeciwpowodziowych.